Is het Terugkommoment Wetenschappelijk Bewezen Effectief voor Ongevalpreventie?

Als ouder of beginnende bestuurder is het een logische vraag: is het verplichte terugkommoment echt een effectief middel voor ongevalpreventie, of is het een maatregel waarvan de impact moeilijk te meten valt? U investeert tijd en geld, dus u verdient een eerlijk antwoord gebaseerd op feiten, niet op aannames. Dit artikel analyseert de effectiviteit van het terugkommoment, bekijkt de onderliggende data en behandelt ook de veelgehoorde kritiek.

De Filosofie: Het Aanpakken van Zelfoverschatting

Om de effectiviteit te begrijpen, moeten we eerst het doel begrijpen. Het terugkommoment is niet ontworpen als een extra rijexamen. De focus ligt op het aanpakken van een specifiek psychologisch fenomeen: de zelfoverschatting die optreedt bij beginnende bestuurders na 6 tot 9 maanden rijervaring. Ze kennen de regels, maar missen het vermogen om risico’s correct in te schatten. De cursus doorbreekt dit gevaarlijke patroon door hen te confronteren met de harde realiteit van remafstanden en de gevolgen van afleiding in een veilige omgeving.

Het Bewijs: Wat Zeggen de Cijfers en Studies?

Een directe 1-op-1 causale link (“het terugkommoment heeft X% ongevallen voorkomen”) is wetenschappelijk moeilijk te bewijzen, omdat ook andere factoren meespelen. Echter, de maatregel is gebaseerd op het internationaal succesvolle model van Graduele Rijopleidingen (Graduated Driver Licensing). Studies van gerenommeerde instituten zoals het Vias institute tonen aan:

• Dalende Trend:
  

  Sinds de hervorming van de rijopleiding in 2017, waar het terugkommoment deel van uitmaakt, is er een aanhoudende daling in de ongevalstatistieken na het terugkommoment bij jonge bestuurders. Uit een evaluatie van de Universiteit Hasselt blijkt een reductie van 21,3% in het aantal ongevallen met beginnende bestuurders, van 4.886 ongevallen in 2015-2016 naar 3.832 in 2018-2019. Daarnaast waren er in 2018 nog 11.407 letselongevallen met jonge bestuurders (18-30 jaar), ofwel meer dan 30 per dag, maar de trend toont een continue afname tot op heden (Vias institute, 2019).

• Bewezen Model:
  

  Landen die vergelijkbare opvolg- en reflectiemomenten hebben ingevoerd, zien systematisch een lagere ongevalgraad in de meest risicovolle leeftijdsgroep. Internationale meta-analyses tonen een mediane reductie van 15,5% in crash rates onder 16-jarigen, met tot 38% lagere fatale ongevallen in uitgebreide programma’s (AAA Foundation, 2006). In Oostenrijk leidde een vergelijkbaar meer-sessies-model tot een 28% reductie bij 18-jarigen in het eerste jaar (Universiteit Hasselt, 2022).

   

Deze data ondersteunt de conclusie dat de cursus een positieve bijdrage levert aan de verkeersveiligheid. Deze effectiviteit is een belangrijk onderdeel in de discussie over de kosten van het terugkommoment en of de investering gerechtvaardigd is. Bovendien rapporteert 60% van de deelnemers een verhoogd risicobewustzijn door de praktische oefeningen (Universiteit Hasselt, 2022).

De Andere Kant: De Kritiek op het Terugkommoment

Een eerlijke analyse omvat ook de kritiek op het terugkommoment. Sommigen argumenteren dat de impact beperkt is omdat het een eenmalig, kortstondig moment is. Anderen vinden dat de focus meer op geavanceerde rijtechnieken zou moeten liggen in plaats van op attitude. Hoewel deze argumenten valide punten aanraken, is de consensus onder verkeersveiligheidsexperts dat het aanpakken van gedrag en risicoperceptie de grootste winst oplevert bij beginnende bestuurders – met slechts 40% van de deelnemers die gelooft in veiligere rijders, maar 74% van de instructeurs die een toename in risicobewustzijn opmerkt (Universiteit Hasselt, 2022). De strikte handhaving via de terugkommoment controle door de overheid onderstreept hun geloof in deze aanpak.

Conclusie: Een Effectieve Preventieve Maatregel

Hoewel een perfect sluitend wetenschappelijk bewijs complex is, wijst alle data in dezelfde richting: het terugkommoment is een effectieve en nuttige maatregel. Het is geen magische oplossing, maar een cruciale, preventieve investering in de attitude en het risicobewustzijn van de meest kwetsbare groep op de weg. De positieve trend in de ongevalstatistieken is de sterkste indicator dat het programma zijn doel bereikt – met een algemene daling van 7% in verkeersdoden in België in 2023 ten opzichte van 2022 (Vias institute, 2024).

Veelgestelde Vragen over de Effectiviteit

• Is er een verschil in effectiviteit tussen de verschillende erkende centra?
  Alle erkende centra moeten voldoen aan de strikte richtlijnen van de Vlaamse overheid, waardoor de basiskwaliteit en de inhoud van de cursus overal gelijkwaardig zijn. De ervaring kan wel verschillen door de stijl van de instructeurs.
• Waarom is er geen examen als men de effectiviteit wil meten?
  Het doel is bewustwording, niet het testen van vaardigheden onder examenstress. Een open, reflectieve sfeer zonder de druk van slagen of buizen wordt als effectiever beschouwd voor gedragsverandering.

Klaar om je Terugkommoment te Plannen?

Nu je perfect geïnformeerd bent over de bewezen waarde van de cursus, is de volgende stap het plannen ervan. Voor bestuurders in de regio Antwerpen bieden wij een professionele en stressvrije training aan in ons door de Vlaamse overheid erkend centrum. Onze ervaren instructeurs begeleiden je vlot door alle onderdelen heen.

Voldoe eenvoudig aan je wettelijke verplichting en boek vandaag nog je terugkommoment in Antwerpen via onze officiële website.